Komt er een sociale media verbod voor jongeren?

Geschreven op: 6 aug 2025
Gezondheid en Lifestyle

Met je telefoon in de klas om een spelletje te spelen of te appen met vrienden/vriendinnen? Sinds januari 2024 geldt in Nederland een verbod op het gebruik van mobiele telefoons in de klas op middelbare scholen. Ofwel: geen tiktok-docenten voor de klas of insta checken tijdens Aardrijkskunde. De gedachte is duidelijk: “Jongeren moeten zich beter kunnen concentreren en hun schermtijd verminderen.”

Dit idee is ook doorgetrokken naar de Tweede Kamer. Hier klinkt een steeds luidere roep om sociale media-platformen, zoals TikTok, Instagram en Snapchat, te verbieden voor jongeren tot 15 jaar. De motie is nog in bespreking, maar heeft al flink wat maatschappelijke discussie op gang gebracht en dat komt niet uit het niets. Australië nam eerder dit jaar al het voorbeeld met een vergelijkbare maatregel. Ook in de Verenigde Staten, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk wordt serieus gekeken naar wetgeving die de toegang tot sociale media op jonge leeftijd aan banden legt. Dit zorgt ervoor dat ook Nederlandse politici en onderwijsorganisaties nog een blik werken op het telefoon- en sociale media gebruik in Nederland. Steeds meer ouders maken zich ook zorgen over verslaving, cyberpesten en mentale problemen bij kinderen die veel tijd doorbrengen op sociale media.

Averechts effect?

Volgens een recent onderzoek, gepubliceerd door het AD, is een meerderheid van de Nederlanders voorstander van een verbod op sociale media voor kinderen onder de 16 jaar. Toch zijn er ook tegengeluiden: de Universiteit van Amsterdam (UvA) waarschuwt dat een totaalverbod averechts kan werken. Volgens hun onderzoekers is sociale media niet per definitie schadelijk, zolang jongeren goede begeleiding krijgen en leren omgaan met digitale media. Zij beweren dat jongeren juist via sociale media belangrijke sociale vaardigheden ontwikkelen, zich uiten en verbonden voelen met leeftijdsgenoten. Een verbod zou volgens de UvA leiden tot verplaatsing van het probleem naar alternatieve, moeilijker te controleren platforms of anonieme apps.

Onderwijssector verdeeld

Binnen het onderwijsveld zijn de meningen verdeeld. Sommige scholen juichen strengere regels toe, zeker in het verlengde van het telefoonverbod in de klas. Zij signaleren verbeteringen in concentratie en onderlinge communicatie sinds de invoering van dat verbod. Anderen zijn juist terughoudend. Zij pleiten juist voor meer mediawijsheid op school, in plaats van een verbod. Jongeren moeten leren hoe ze op een verantwoorde manier met sociale media kunnen omgaan, vinden zij. Informeren is beter dan verbieden, omdat volgens onderwijsinstellingen jongeren dan zelf op onderzoek uit gaan wat grotere risico's oplevert. 

Nut?

De discussie over een sociaal mediaverbod voor jongeren onder de vijftien raakt aan fundamentele vragen over opvoeding, vrijheid en bescherming. Terwijl een meerderheid van de bevolking lijkt te neigen naar een verbod, waarschuwen deskundigen voor de onbedoelde gevolgen ervan. Of er daadwerkelijk een verbod komt, is nog onzeker. Wat wél vaststaat, is dat het debat voorlopig niet verstomt en dat het steeds urgenter wordt om jongeren digitaal weerbaarder te maken.