Zo ga je om met extreem perfectionisme

Geschreven op: 26 jan 2023
Tips

Zo ga je om met extreem perfectionisme  

Een beetje perfectionisme heeft zo zijn voordelen. Je bent vaak secuur, checkt nogmaals wat je hebt gedaan en je haalt goede cijfers. Het wordt anders als dit omslaat in extreem perfectionisme. Dan heb je er eerder last van dan dat het je iets oplevert. Ravi (16) maakte het mee en legt uit hoe hij ermee leerde omgaan.  

 

Waar heb je last van als je extreem perfectionistisch bent?   

Je wilt altijd maximaal presteren en je stelt hoge eisen aan jezelf. Altijd de beste en de slimste willen zijn. Als je extreem perfectionistisch bent, blijf je bezig met steeds maar je huiswerk of verslag verbeteren. Je bent daardoor te veel tijd kwijt met simpele opdrachten, waardoor je in tijdnood komt en gestrest raakt.   

Jij mag geen fouten maken  

Je perfectionisme wordt dan je valkuil. Omdat jij geen fouten mag maken, wordt je angst om te falen steeds groter. Je stelt het inleveren van opdrachten uit omdat het voor jouw gevoel nog steeds niet perfect is. Of je zit tot diep in de nacht te studeren voor een toets omdat je alles tot in de puntjes wilt beheersen. Ondertussen twijfel je voortdurend aan je eigen kunnen.  

Gedisciplineerd, gedreven met veel verantwoordelijkheidsgevoel 

Mensen met perfectionisme zijn vaak gedisciplineerd, gedreven, zeer nauwkeurig, ambitieus en hebben vaak een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Als ik denk aan mezelf kan ik slecht tegen fouten maken, ben ik heel kritisch op mezelf, doe ik dingen nog eens dunnetjes over om er zeker van te zijn dat het écht goed is. Ik wil altijd in control zijn. Ik geniet minder van mijn successen en heb altijd moeite te besluiten dat iets ‘af’ is.  

Wat is de oorzaak van extreem perfectionisme?  

Je bent (soms onbewust) bang dat jouw prestaties niet goed genoeg zijn, waardoor jij jezelf niet goed genoeg vindt. Dit maakt je onzeker en maakt je bang om te falen. Soms is dit al vroeg in je leven ontstaan, doordat je ouders veeleisend zijn. Maar het kan ook andere oorzaken hebben. Zo heb ik van jongs af aan al het gevoel dat ik niet goed genoeg ben. Dit werd versterkt doordat ik werd gepest.  

Nooit goed genoeg  

Van mezelf ben ik leergierig en door goede punten te halen voor toetsen en opdrachten, voelde ik me voor even waardevol. Daardoor legde ik de lat steeds hoger en hoger. Mislukkingen kon ik maar moeilijk loslaten en mijn competitiedrang sloeg steeds vaker om in faalangst.  

Tegen beter weten in het perfecte leven nastreven  

De tijd waarin we leven maakt het niet makkelijker. Overal moeten we succesvol zijn en ons onderscheiden van anderen. Alles is maakbaar, dus als je faalt is het jouw eigen schuld. Die druk voelen veel jongeren.  

Alles kan altijd beter  

Op sociale media laat iedereen zich van zijn beste kant zien, dus het beeld wat we krijgen is dat iedereen een leuk en gezellig leven heeft, terwijl het bij jou misschien maar saai is. Natuurlijk klopt dat beeld bij anderen niet, maar je kunt makkelijk het idee krijgen nog meer en nog beter je best te moeten doen voor dat perfecte lichaam, dat perfecte leven, voor nog een hoger cijfer.   

Een burn-out door alle stress 

Altijd maar bezig zijn met nog meer en nog beter presteren putte mij uit. Ik nam te weinig tijd voor mezelf en de dingen die ik leuk vond. Altijd maar bezig met het beste willen bereiken. Ik kreeg steeds meer last van angsten, stress, en zelfs een burn-out.  

 

Lees deze vijf tips als jij van je extreme perfectionisme wil afkomen. 

 Begin met kleine stapjes 

Ik probeerde verslagen één keer minder door te lezen, in plaats van vijf keer. Ook probeerde ik minder vaak helemaal opnieuw te beginnen. Dat vond ik verschrikkelijk moeilijk.  

Laat het rotgevoel er gewoon zijn  

Ik probeerde op te merken wat dit met mij deed. Ik kreeg een rotgevoel van minder kunnen doen. Steeds meer breidde ik dit experiment uit. Ik begon een dag later met leren voor een toets, ging minder lang door en hield me aan pauzes. Langzaamaan merkte ik dat ik me daardoor steeds iets minder ellendig voelde.  

Word niet boos op jezelf 

Word niet boos op jezelf als het niet lukt je aan je nieuwe afspraken te houden. Of als je fouten maakt of zelfs een onvoldoende haalt. Het helpt echt niets. Je duwt jezelf alleen maar dieper de put in. Van fouten kun je leren. Ook al klinkt dat heel cliché, dat echt voelen is echt wat anders.  

Werk aan je zelfbeeld 

Koppel je prestaties los van je zelfbeeld. Als je in de spiegel kijkt, benoem dan alle positieve dingen die je aan jezelf ziet. Kun je er geen bedenken vraag dan eens in je omgeving wat de mensen die van jou houden van jou vinden. Jij hebt vaak een slechter beeld van jezelf dan hoe anderen jou zien.  

Beloon jezelf  

Nog steeds vind ik het lastig om te merken of ik iets goed heb gedaan. Of als ik iets doe wat buiten mijn comfortzone ligt. Ik vind dat allemaal geen prestaties, maar dat zijn het wel. Ik heb nu een afspraak met mijn moeder dat iedere keer dat ik iets doe wat ik moeilijk vind, of waarvoor ik uit mijn comfortzone moet treden, ik een kleinigheidje van haar krijg.  

 

 (Door Ravi de Jong)